ultramarin marine translations |
ultramarin.online | ||||
scheepsbouwkundig proefstation sleeptank |
||||
Schiffbauversuchsanstalt Modellversuchbecken |
||||
shipbuilding testing station hull testing tank model testing tank towing tank |
||||
bassin d'essai de carènes |
"Men begrijpt, dat [het] experimenteeren op schaal 1:1 een kostbare liefhebberij was
[om de vorm van een behoorlijk schip te bepalen] en dat men uitzag naar middelen, zich
de benoodigde zekerheid wat betreft scheepsvorm, snelheid en machinevermogen op minder
kostbare wijze te verschaffen. Het denkbeeld zulks te bereiken door experimenten met
verkleinde modellen was al oud en tamelijk in discrediet. Heel wat natuurkundigen en ook
ingenieurs van naam hadden zich in de 18e en in de eerste helft van de vorige [19e] eeuw
met dergelijke experimenten bezig gehouden. Men sleepte verkleinde modellen met zekere
snelheid door stilstaand water, mat den weerstand die hierbij ondervonden werd en trachtte
hieruit den weerstand van het groote schip af te leiden. Daar het inzicht in het wezen van
het probleem tot dusver ontbrak, evenals elk ordenend beginsel in de massa meetresultaten,
gaf de toepassing hiervan in de practijk aanleiding tot gevoelige afstraffingen en
teleurstellingen. Omstreeks 1870 waren dergelijke proefnemingen dermate bij de Marine
en de reeders in discrediet geraakt, dan men elken gulden, hieraan besteed, als weggegooid
beschouwde. Dat er in dit opzicht in betrekkelijk korten tijd een radicale verandering is gekomen
is te danken aan het genie van den Engelschen ingenieur William Froude, die ons omstreeks
1870 de juiste methode tot het verwerken en beginselen tot ordening van de modelresultaten
heeft gegeven. Nadat hij zich geruimen tijd met experimenten met scheepsmodellen had bezig gehouden in een kleine rivier in de buurt van zijn woning, vormde hij zich een inzicht in den fundamenteelen aar der verschijnselen, die hij formuleerde in de naar hem genoemde 'Modelwet'. In een verhandeling gericht tot de Engelsche Admiraliteit, gaf hij een overzicht van de door hem ontdekte natuurkundige betrekkingen tusschen de factoren die den scheepsweerstand beheerschen en vroeg hij om steun voor het verder uitwerken van zijn methode en het verrichten van proefnemingen, op ware grootte en op schaal, ter toetsing van zijn modelwet. Na kennisneming van Froude's ontdekkingen werd hem deze steun door de Admiraliteit in beperkte mate verleend. Het eerste behoorlijk ingerichte scheepsbouwkundig proefstation ter wereld kwam in 1871 te Torquay tot stand. Bovendien werd Froude de houten gekoperde korvet met één schroef: H.M.S. 'Greyhound' ter beschikking gesteld, waarmede in 1873 onder zijn leiding de belankrijke sleepproeven werden verricht, die het bewijs brachten van de juistheid van Froude's inzichten en daarom in den waren zin des woords 'klassiek' zijn geworden in de scheepsbouwkundige wetenschap. ... Froude toonde door vergelijking van de resultaten, berekend uit modelproeven met die, verkregen door het slepen van het schip 'Greyhound', aan, dat zijn methode voor het geheele snelheidsgebied tot goede resultaten leidde. Hiermede verdween het ter zake van modelproeven bestaande scepticisme zeer spoedig. In 1873 had hij het pleit volledig gewonnen: geen enkel oorlogsschip van eenig belang werd door de Admiraliteit gebouwd, of het model werd van tevoren in de 'sleeptank' te Torquay onderzocht en, indien noodig, verbeterd. Langzaam maar zeker volgden de particulieren die voorbeeld. ...reeds in 1873 [werd] de toenmals tweede sleeptank ter wereld in ons land gebouwd... De bruikbaarheid dezer in de open lucht gelegen installatie ging echter op den duur achteruit en in het begin dezer eeuw is zij in onbruik geraakt. Het duurde tot 1884 voor een derde sleeptank, door de werf van Denny te Dumbarton, werde gebouwd. Daarna volgden geleidelijk een antal Marines en werven in verschillende landen met een zeevarende bevolking dit voorbeeld, zoodat er omstreeks 1900 een tiental in gebruik waren, welk aantal heden ten dage tot omstreeks 30 gestegen is." |
||
"Begreiflicherweise stellt das Experimentieren im Maßstab 1:1 eine kostspiele Liebhaberei
dar [um die geeignete Form eines Schiffs zu bestimmen], weshalb man nach
preiswerteren Mitteln Ausschau hielt, um Schiffsform, Geschwindigkeit und Antriebsleistung
herauszufinden. Die Vorstellung, man könne dies durch Versuche mit verkleinerten Schiffsmodellen
erreichen, war schon alt und ziemlich in Verruf geraten. Einige bekannte
Naturwissenschaftler und Ingenieure hatte sich im 18. und der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts
mit derartigen Versuchen beschäftigt. Man schleppte verkleinerte Modelle mit einer
bestimmten Geschwindigkeit durch ruhiges Wasser, maß den dabei auftretenden Widerstand und
versuchte, hieraus den Widerstand des großen Schiffs abzuleiten. Weil die Einsicht in das
Wesen der Probleme ebenso fehlte wie eine Methode, die Masse der Meßergebnisse zu
systematisieren, wurde die Anwendung durch die Praxis oft bestraft und führte zu großen
Enttäuschungen. Um 1870 waren solche Versuche bei der Marine und Reedern auf eine
Weise in Mißkredit geraten, daß man jeden Gulden, der darauf verwendet wurde, als
weggeworfen erachtete. Die Veränderung der Haltung in ziemlich kurzer Zeit verdanken wir
dem Genius des englischen Ingenieurs William Froude, der um 1870 die richtige Methode
herausgefunden hat, um die Ergebnisse der Modellversuche zu verarbeiten und systematisch
zu ordnen.
Nachdem er sich geraume Zeit in einem kleinen Fluß in seiner Nachbarschaft mit Experimenten mit Schiffsmodellen beschäftigt hatte, begann er die grundlegende Art der Erscheinungen zu durchschauen, die er in dem nach ihm benannten 'Modellgesetz' formulierte. In einem Vortrag vor der englischen Admiralität gab er eine Übersicht über die von ihm entdeckten naturwissenschaftlichen Beziehungen zwischen den Faktoren, die den Schiffswiderstand bestimmen. Er bat um Unterstützung, diese Methode weiter ausarbeiten zu dürfen und Versuche sowohl in der tatsächlichen als auch maßstäblichen Größe anzustellen, um sein Modellgesetz auf die Probe zu stellen. Nach der Einsichtnahme in Froudes Entdeckungen gewährte ihm die Admiralität eine beschränkte Unterstützung. Auf diese Weise entstand die erste ordentlich ausgestattete Schiffsversuchsanstalt in Torquay 1871. Man stellte ihm außerdem die hölzerne, gekupferte Korvette HMS Greyhound zur Verfügung, mit der 1873 unter seiner Leitung Schleppversuche angestellt wurden, mit denen seine Erkenntnisse bewiesen werden konnten und in der Folge als 'Klassiker' in die Schiffbaukunde eingegangen sind. ... Froude wies durch Vergleiche der Ergebnisse aus den Modellversuchen mit jenen aus den Schleppversuchen der Greyhound nach, daß seine Methode für alle Geschwindigkeiten gute Ergebnisse erzielte. In der Folge ließ der Skeptizismus gegenüber Modellversuchen sehr rasch nach. 1873 hatte er seine Sache voll und ganz gewonnen: kein Kriegsschiff von Bedeutung wurde noch von der Admiralität gebaut ohne daß es zuvor im Schlepptank von Torquay untersucht und, falls nötig, verbessert wurde. Nach und nach folgten die Privatunternehmer diesem Beispiel. ... schon 1873 wurde in den Niederlanden die zweite Versuchsanstalt eingerichtet.... Die unter freiem Himmel liegende Anlage verfiel jedoch bald und wurde Anfang des 19. Jahrhunderts unbrauchbar. 1884 entstand auf der Werft Denny in Dumbarton eine dritte Anlage. Dem Vorbild folgten allmählich weitere Marineeinrichtungen und Werften in verschiedenen Ländern mit seefahrender Bevölkerung, so daß um 1900 um die zehn Anlagen in Betrieb waren, deren Zahl inzwischen [1940] auf 30 gestiegen ist." |
||
R.Troost, Het Laboratorium voor Scheepsbouw en Scheepvaart, in: Neerlands Scheepsbouw en Scheepvaart |
|